منظور از پورتال چیست؟

شاید برای هر کدام از ما پیش آمده باشد که نام پورتال را شنیده باشیم و برایمان سؤال شده باشد که تفاوت آن با وب سایت چیست؟! در ترجمه ی فارسی پورتال به معنای درگاه یا دریچه است. اما معنای آن از دیدگاه فنی تعریف دیگری دارد. در یک دیدگاه ساده و به طور خلاصه، پورتال یک وب سایت واسطه است که امکان دسترسی به سطوح مختلف اطلاعات و محتوا را به کاربران برای انجام کار های گوناگون و برآوردن خواسته هایشان می دهد. هر کاربری ممکن است سطح دسترسی مختلفی داشته باشد. این دسترسی ها توسط مدیر سایت مدیریت می شود. با استفاده از پورتال ها کار های گوناگونی می توان انجام داد، مثلاً بررسی موجودی حساب بانکی، واریز وجه، خرید یک محصول، بروزرسانی یک نرم افزار یا سخت افزار و ….

پورتال می تواند یک صفحه ی شروع باشد که کاربران از طریق آن به وب سایتی دسترسی پیدا می کنند. پورتال ها معمولاً ظاهری مرتب و ساده دارند که اطلاعات گوناگونی را در اختیار کاربران قرار می دهند. از آنجا که گاهی تنوع و پراکندگی اطلاعات از منابع مختلف بر روی پورتال ها زیاد است، ابزاری مانند دایرکتوری می تواند به طبقه بندی اطلاعات برای درک آسانتر آنها برای کاربران سودمند باشد.

معمولاً پورتال ها با هر دستگاهی سازگار هستند و دسترسی به آنها از طریق دستگاه های گوناگون مانند کامپیوتر های لوحی و تلفن های همراه امکان پذیر می باشد.

شاید در نظر اول اینطور به نظر آید که پورتال و وب سایت یکی هستند. اما در واقع این دو با هم تفاوت دارند.

تفاوت پورتال و وب سایت:

• پورتال یک درگاه ورودی می باشد که به واسطه ی آن می توان به اطلاعات مرتبط با آن دست پیدا کرد.
• پورتال، با استفاده از تجربیات و دانش کاربر، اطلاعات را به صورت هدفدار نمایش می دهد.
• از طریق پورتال می توان به دسته های گوناگونی از محتوا و اطلاعات دست یافت.
• با استفاده از پورتال می توان میان کاربران ارتبط برقرار کرد.
• از طریق پورتال می توان به سیستم های نرم افزاری دسترسی داشت.

در یک تعریف دیگر، یک پورتال وب، یک وب سایت طراحی شده ی ویژه است که اطلاعاتی از منابع متنوعی مانند ایمیل، انجمن های آنلاین و موتور های جستجو را با روشی یکنواخت جمع می کند. معمولاً هر منبع اطلاعاتی منطقه ی خاص خود را برای نمایش اطلاعات در صفحه قرار می دهد که اغلب کاربران این امکان را دارند که انتخاب کنند کدامیک نمایش داده شود. انواع مختلفی از درگاه ها شامل mashup ها و داشبورد داخلی( intranet ) برای مدیران و عوامل اجرایی وجود دارد. میزان نمایش محتوا ممکن است به کاربر مورد نظر و هدف نهایی و همچنین تنوع محتوا بستگی داشته باشد. معمولاً تأکید طراحی بر روی تنظیمات و سفارشی سازی ارائه ی محتوا (به طور مثال، داشبور یا نقشه) و چارچوب اجرای انتخاب شده یا کتابخانه های کد است. علاوه بر این، نقش کاربر در یک سازمان ممکن است تعیین کند که کدام محتوا را می توان به پورتال اضافه کرد و یا از پیکربندی پورتال حذف کرد.

وب سایت چیست؟

به مجموعه ای از صفحات وب گفته می شود که بر روی یک سرور قرار می گیرند. این صفحات اطلاعات گوناگونی مانند اطلاعات شخصی یا سازمانی را در اختیار کاربران قرار می دهند.

انواع پورتال:

• پورتال شخصی

پورتال شخصی عملکردی مانند وبلاگ دارد و شخص می تواند اطلاعات شخصی خود را در آن قرار دهد. این اطلاعات می توانند رزومه ی شخص یا فعالیت های کاریش باشند. همچنین دسترسی به رسانه های اجتماعی هر فرد را می توان در وب پورتال شخصی او قرار داد.

• پورتال سازمانی

به عنوان مثال وب پورتال های شهرداری، مراکز دانشگاهی، سامانه  سجام و …. نمونه ای از پورتال های سازمانی هستند. وب پورتال های سازمانی با هدف خدمت رسانی به شهروندان راه اندازی شدند.

• پورتال فرهنگی

پورتال های فرهنگی، مجموعه های دیجیتالی شده ی فرهنگی گالری ها، موزه ها و آرشیو ها و کتابخانه ها را جمع می کند. این نوع پورتال ها امکان دسترسی به محتوای فرهنگی وب نامرئی را فراهم می کنند که ممکن است توسط موتور های جستجوگر استاندارد نمایه سازی نشوند. مجموعه های دیجیتالی شده می توانند شامل اسکن یا عکس های دیجیتالی کتاب، آثار هنری، عکاسی، ژورنال ها، روزنامه ها، نقشه ها، خاطرات و نامه ها و پرونده های دیجیتالی موسیقی، ضبط صدا، فیلم و وب سایت های بایگانی شده و همچنین ابرداده های توصیفی مرتبط با هر نوع فرهنگی باشند. این پورتال ها اغلب در حدود یک گروه بندی خاص ملی یا منطقه ای مؤسسات می باشند.

• پورتال های شرکتی

در دهه ی 1990، اینترانت های شرکتی رواج زیادی پیدا کردند. هر چه اینترانت ها بزرگتر و پیچیده تر می شدند، وب مستر های سازمانی با افزایش حجم محتوا و مدیریت کاربران بیشتر دست و پنجه نرم می کردند. دیدگاه تلفیقی اطلاعات شرکتی ناکافی بود و کاربران خواهان شخصی سازی و سفارشی سازی بودند. وبمستر ها اگر به اندازه ی کافی ماهر و قدرتمند بودند، می توانستند برخی قابلیت ها ارائه دهند، اما در بیشتر بخش ها کاربران را از استفاده از اینترانت دور می کردند. بسیاری از شرکت ها استفاده از ابزار هایی (یا همان پورتال ها) برای مدیریت داده ها و کاربران با دیدگاه های شخصی را شروع کردند. راه حل پورتالی همچنین می توانست شامل مدیریت گردش کار، همکاری بین گروه های کاری و انتشار محتوای مدیریت شده با یک سیاست خاص باشد.

اکثر پورتال های سازمانی با استفاده از تأیید هویت ایمن، به گروه های خاصی می توانند اجازه ی دسترسی به اطلاعات داخلی و خارجی سازمان را بدهند.

• پورتال موجودی

از پورتال موجودی به عنوان پورتال سهام و اوراق بهادار و یا درگاه بورس اوراق بهادار نیز یاد می شود. این پورتال ها برنامه های مبتنی بر وب هستند که روند اطلاع رسانی به دارندگان سهام را با داده های آنلاین قابل توجهی مانند آخرین قیمت، سؤال یا پیشنهاد، آخرین اخبار، گزارش ها و اطلاعیه ها تسهیل می کنند. برخی از پورتال های سهام از دروازه های آنلاین از طریق یک سیستم سپرده گذاری مرکزی برای بازدیدکنندگان برای خرید یا فروش سهام یا مدیریت سهام خود استفاده می کنند.

• پورتال های جستجوگر

این پورتال ها نتایج حاصل از چندین موتور جستجو را به یک صفحه می رسانند.

• پورتال مناقصه

از این پورتال تأمین کنندگان دولت برای در اختیار گذاردن محصولات و خدمات به کاربران استفاده می کنند. پورتال مناقصه به کاربران این امکان را می دهد تا با استفاده از داده های جستجو، اصلاح، ارسال، بررسی و بایگانی و ارائه ی یک روند مناقصه ی کامل آنلاین را جستجو و دنبال کنند.

نمونه های دیگری از پورتال ها عبارتند پورتال جستجوی املاک، پورتال بیمه و پورتال های عمومی.

خلاصه

مفهوم اصلی پورتال ارائه ی یک صفحه ی وب به کاربر است که محتوا را از تعدادی سیستم یا سرور جمع کرده است و با استفاده از ابزار های خاصی امکان دسترسی به این اطلاعات را به کاربران می دهد. این اطلاعات بر اساس نقش کاربران هدفمند می شود و می توان به کاربران مختلف بر اساس نقش آنها سطوح مختلف دسترسی به محتوا را داد.