طراحی سایت سفارشی منسوخ شده

ده سال پیش وقتی درباره سایت مشتریها صحبت میکردیم، گفتن کلمه "قالب" تابو بود. من هرکاری میکردم که این کلمه رو بکار نبرم و اگه هم مجبور میشدم بگم، فورا یه توضیح در ادامه میاوردم. بهرحال هممون حتما موقعی که یکی از مشتریها طراحی سایتشو رد میکرده این جمله رو ازش شنیدیم که "این طراحی بیشتر شبیه قالبه". بخاطر این ترس، من و هزاران طراح سایت دیگه وارد یه ماجرای آشوبی شدیم. هممون فکر کردیم که مشتریها میخوان سایتهاشون سفارشی شده باشن. اما حالا که چند سالی از اون سالها میگذره فهمیدم که هیچ چیز بهتر از حقیقت نیست. طراحی سایت سفارشی شده دیگه منسوخ شده و این مقاله 10 دلیل برای این حرف ارائه میده.

• طراحی وب خیلی مهمه

انگار مشتریها بیشتر از طراحان وب میدونن طراحی وب سفارشی منسوخ شده. مشتریها وقتی کلمه "سفارشی" رو میشنون فکر میکنند طراح وب تظاهر میکنه که طراحی بلده و در اصل اصلا طراح نیست. مشتریها هم فکر میکنن میتونن با یه اینترنت گردی تبدیل به طراح وبسایت بشن. تا حالا شما چند تا سایت عالی طراحی کردید و به مشتری سپردید که بعدا خرابش کرده؟ این اتفاق برای ما تو دارکوب زیاد پیش میاد، حتی تا جایی که میخواستیم دیگه از صفحه نمونه کارها به سایت مشتریهامون لینک ندیم و فقط اسکرین شات بذاریم تا بخاطر خرابکاری هایی که مشتریها بعدا روی سایت انجام میدن خجالت زده نشیم (هرچند این کارو نکردیم و الآن میتونید از صفحه مشتریان نمونه کارهای زنده ما رو ببینید).
مشتریها نمیدونن چند سال تجربه طراحی سایت لازمه تا بشه یه سایت خوب از آب درآورد. نمیدونن طراحی وب استراتژیک و حرفه ای چقدر میتونه تو موفقیت بازاریابی آنلاینتون مؤثر باشه. هرچند ما به عنوان طراح سایت باید مسئولیت کامل این کارو بپذیریم و هیچ وقت هم مشتریهامونو سرزنش نمیکنیم. اگه مشتری رو سرزنش کنید، نمیذاره برای بهتر کردن شرایط تلاش کنید. پس بجای سرزنش مشتری، کلمه "سفارشی" رو کلا از معادله خارج کنید.

• کاربرها اهمیتی به سفارشی بودن سایت نمیدن

ما باید مشتریهامونو قانع کنیم که وبسایت قرار نیست برای اونها ساخته بشه، بلکه برای کاربرانشون ساخته میشه. کاربرها هم اهمیتی نمیدن که سایتتون سفارشی باشه یا نه. صادقانه بگم، کاربرها قبل از اینکه به قشنگی سایتتون اهمیت بدن به محتوا و عملکردش اهمیت میدن. از نظر کاربرها سایت شما نه سفارشیه نه قالبی. کاربرها فقط میگن سایت خوبیه یا بده. هرچی راحتتر خونده بشه و مفیدتر باشه، کاربرها مدت بیشتری روی سایتتون میمونن و احتمال اینکه بعدا دوباره به سایتتون مراجعه کنن بیشتره.
سال 1389-90 تحقیقی انجام شده بود که نشون میداد از نظر 76% از کاربرها مهمترین عامل طراحی سایت سهولت پیدا کردن چیزهایی که لازم دارن بود و فقط 10% ظاهر زیبا رو مهمتر میدونستن.
میگن سایت سفارشی میتونه به عنوان موفقیت آنلاین و برندتون به حساب بیاد. پس طراحی سایتتونو به یه متخصص با تجربه بسپرید تا براتون یه تم امتحان شده و تضمینی طراحی کنه. همه سایتها باید تست A/B و تستهای دیگه روشون انجام بشه.

• فرمهای عملکردی

عملکرد روی وب از ظاهر مهمتره چون وقتی عملکرد خوب باشه کاربر رو به محتوا هدایت میکنه. از نظر بازدیدکننده ظاهر بعد از عملکرد قرار داره. اما محتوای باکیفیت نه. کم پیش میاد مشتری بر اساس جذابیت سایت برای خرید تصمیم بگیره. بنابراین مشتریهای شرکتهای طراحی سایت باید بیشتر بودجه شونو به استراتژی محتوای باکیفیت اختصاص بدن نه به طراحی سایت سفارشی. راحتترین راه این کار هم اینه که تم رو پیش طراحی کنیم و عملکرد و طراحی رو روش تست کنیم و بهتره که این کار توسط فردی متخصص و حرفه ای انجام بشه و وقت بیشتری صرف محتوای باکیفیت سایت بشه.
این منو یاد سوالی که یکی از مشتریهام پرسید میندازه.
من گفتم: میخواهید عملکرد سایتتون متعاقب ظاهرش بیاد؟
مشتری جواب داد: بله به ترتیب حروف الفبا.
من: جواب خوبی بود. مرسی!
تا حالا توجه کرده بودید این عبارت "عملکرد سایت متعاقب ظاهر" که اینقدر هم مهمه چقدر واقعا دو پهلو میتونه باشه؟

• الآن دیگه قالب ها و تم ها خیلی عالی اند

5-6 سال پیش قالب ها و تم ها خیلی بد بودند. من خودم هیچوقت اون قالبها رو به مشتری توصیه نمیکردم. قالب سفارشی گذرا بود و دیگه مال امروز نیست. الآن صنعت طراحی وبسایت خیلی تغییر کرده. طراح های باتجربه سراسر جهان تم ها و قالبهاشونو یکجا فروختند و حالا ظاهر و عملکرد سایتها رو بهتر کردند تا شما بتونید بیشتر وقتتونو روی محتوای سایتتون بذارید.
چرا تم ها عالی شدند:
1- طراحی تم اگه به خوبی قالبهای سفارشی نباشه پس حتما بهتره.
2- عملکردها عالی شده.
3- بیشترشون واکنشگرا هستند.
4- کدنویسی شده اند.
5- روی پلتفرم سیستم های مدیریت محتوای معمول ساخته شدند.
6- خیلی هاشون بروزرسانی و خدمات پشتیبانی دارن.
7- خیلی مقرون به صرفه هستند.
اما من یه گله ای از تم ها دارم. بیشترشون برای کارهای تجاری کاربرد ندارن. طوری طراحی شده اند که انگار هر تجارتی یه شرکت طراحی وبه. تا حالا به توجه کرده بودید که 90% تم ها صفحه نمونه کار و همون صفحات مهمی رو دارن که شرکتهای طراحی وب دارند؟ طراحان وب باید یکم بیشتر با متخصصهای تجاری همکاری کنند تا برای صنایع مختلف تم های متفاوتی درست کنند، اما شک دارم همچین چیزی در آینده نزدیک اتفاق بیفته.

• فروشتون بیشتر میشه

سوال: چرا بعضی از شرکتهای تولید کننده سریال صبحونه برای عکس روی پاکت به جای شیر و سریال صبحونه، چسب و سریال صبحونه میذارن؟
جواب: چون عکس چسب برای مشتری خیلی بهتر از شیر میشه و مشتریها هم خیلی بصری اند.
سوال: چرا گذاشتن ماشین برای فروش بدون عکس، وقت تلف کردنه؟
جواب: باز هم چون مشتریها خیلی بصری اند و دوست دارن چیزی رو که میخرن ببینند.
مشتریهای طراحی سایت فرقی با مشتریهای دیگه ندارند و به همون اندازه بصری اند و دوست دارند بتونن چیزی رو که میخوان بخرن ببینند. اگه قبل از فروش طراحی سایت به مشتری، یه پیش پرده از اینکه سایتشون چه شکلی خواهد شد نشون بدید کلی از رقباتون جلو میفتید. در غیر اینصورت مجبورند با عکس لوگو، رنگها و محتوای سایتشون تصور کنند. کاری کنید که مشتریهاتون بتونن برندشونو روی کارهاتون ببینن.
البته ممکنه بعضی ها بگن بدون چسب هم میشه سریال صبحونه فروخت یا ماشینو میشه بدون عکس هم فروخت. اما من میگم خب احتمال فروشش کم میشه. بعنوان یه فروشنده، میخواهیم شانس فروش محصولات و خدماتمونو تا جایی که میشه افزایش بدیم. بنابراین سایت مورد نظر مشتریهامونو قبل از اینکه بخرنش بهشون نشون میدیم تا فروشمون بالا بره.

• هزینه فرصت ها

منظورم از هزینه فرصت، سودهاییه که میتونستیم داشته باشیم اما بجاشون یه چیز دیگه انتخاب میکنیم و اونها رو از دست میدیم. به عبارت دیگه هرچی مدت طولانی تری روی یه پروژه کار کنید، پول کمتری از پروژه های دیگه عایدتون میشه. مثلا فرض کنید تیم الف میتونه در عرض 60 روز یه سایت بسازه و توسعه بده، اون هم به قیمت 500 هزار تومن. اما تیم ب تو 60 روز میتونه چهار تا تم سایت (پشت سر هم) بسازه هر کدوم به قیمت 300 هزار تومن. بعد از 60 روز تیم الف 500 هزار تومن داره ولی تیم ب 1 میلیون و 200 هزار تومن. البته به شرطی که تیم الف بتونه سایت رو در زمان مقرر تحویل بده.
یکی از سختترین قسمتهای طراحی سایت سفارشی، تحویل کار در همون زمان مقرره. چون عوامل زیادی تو کار دخیلند و کار باید مرحله به مرحله از طرف مشتری تأیید بشه و تا مشتری نظر مادر و همسایه و تیم آی تی شرکتش رو بپرسه وقت شما تموم شده و میشه هزینه فرصتها.

• قیمت گذاری رقابتی

همه میخوان پول جمع کنن به خصوص تو این صنعت، از طرفی هم هر چیز سفارشی از نظر بقیه گرونه، به خصوص از نظر مشتری. تم ها هم کارهای خیلی وقتگیری دارن که کلی برای شما هزینه برمیداره. فروشگاههای فروش طراحی سفارشی توان رقابت ندارند. بین این همه شرکت، ما برای جذب مشتری و برگشت سرمایه بیشتر، نهایتا بتونیم قیمتهامونو تا 30-50% بشکنیم.
میتونید این قسمتها رو موقع استفاده از تم بعدا انجام بدید یا از برنامه زمانبندی حذفشون کنید:
1- ساخت وایرفریم
2- طراحی مدلهای مختلف برای تأیید و بررسی
3- طراحی واکنشگرای سایت
4- کدنویسی HTML و CSS
5- اجرای سیستم مدیریت محتوا
6- اجرای سئو
7- عملکرد ارزان تر با بکارگیری افزونه ها

• فروش همیشه به معنی سود نیست

با عرضه تم ها، نه تنها هزینه ها رو کم کردیم، بکه سودمونم افزایش دادیم. ما معمولا مشتریهایی رو که طراحی سایت سفارشی میخوان، بخاطر کمبود بودجه رد میکنیم. من خودم چند دفعه رو یادم میاد که این سایتها رو قبول کردیم ولی مشتری از سایتی که طراحی شده بود راضی نبود. بذارید یه درسی رو که خودم گرفتم باهاتون در میون بذارم. سال 87 شرکتمون تونست حدود یک میلیارد سود کنه و یک سال بعدش این سود دو برابر شد. خیلی خوبه نه؟ اما در واقع افتضاح بود. چون تیممون اون سال دو برابر کار کرد و من هر دو سال همون میزان درآمد داشتم. برای همینه که میگم فروش به معنی سود نیست.
بعد از اون دیگه کاملا طرز فکرمو عوض کردم. سعی کردم برای بیشتر پول درآوردن هوشمندانه تر کار کنم نه سخت تر. عرضه تم تغییر خیلی مثبت و خوبی بود، چون برای شرکتها و مشتریهاشون کار هوشمندانه ای حساب میشد. قیمتها رو کم کرد و سود ما رو بیشتر کرد.

• مشتریهایی از جهنم

اگه هرکی که تو این حرفه کار میکنه به یکباره طراحی سایت سفارشی رو بذاره کنار، دیگه سایتهایی که جک و داستانهای خنده دار مینویسن 80% از کارهاشونو از دست میدن. خیلی از این داستانها جریان مشتریهای شرکتهای طراحی سایته. بعضی از مشتریها واقعا انگار از جهنمند. وقتی تم توسعه بدید راحتتر میتونید اینجور مشتریها رو کنترل کنید تا وقتی که سایت سفارشی طراحی کنید. چون با عرضه تم دیگه گزینه های کمتری پیش روی مشتری هست، تغییرات کمتری میشه روش داد و زمان کمتری با مشتری صرف میشه.

• سایت دات کام خودتونو بسازید

اگه شما طراح سایت هستید و نگران سایتهایی هستید که مشتری خودش میتونه سایتشو روشون طراحی کنه، نگران نباشید. این سایتها نمیتونن جای شما رو بگیرن. فقط شاید شما رو وادار به تغییر و پیشرفت کنند و اگه بخواهید با تغییر مقابله کنید بدترین کاره ممکنه. سایتهای طراحی سایتِ آماده (DIY) عاشق بازاریابی برای مشتریها و تاجرها هستند و شعارشون اینه که میتونید خودتون سایتتونو بسازید و مشتریها هم میرن به اون سمت. درسته اینها همه دروغه و مشتریها رو گمراه کردنه. اما اگه شما بسازید هم مشتریها نمیان. درسته که هر کسی میتونه خودش سایتشو طراحی کنه، اما هر کسی میتونه لباس و لوازم خونه اش هم خودش طراحی کنه، اما این کارو نمیکنه چون در اون صورت لوازم خونه و لباس ها افتضاح میشن. مشتریهای ما هم اصول اولیه طراحی سایت و بازاریابی رو نمیشناسن. چیزی درباره قوانین فضای جهتیابی، تبعیت ظاهر از عملکرد، فاصله ها، سلسله مراتب بصری و غیره نمیدونن. ما طراح سایتیم اما قبل از اون بازاریاب هم هستیم.
یکی از وبلاگ نویسهای مورد علاقه من یه بار گفت "سایت خودتونو طراحی نکنید، وگرنه افتضاح از آب درمیاد. زشت میشه و به کسب و کارتون لطمه میزنه. سرمایتونو از دست میدید. هر روز فرصتهای زیادی رو از دست میدید". انقدر این حرف درسته که هر بار میخونم باز هم برام تازه است.
طراح های سایت باید از اون سایتهای طراحی سایته آماده استفاده کنند تا هم اعصابشون آروم باشه و هم انتخاب هوشمندانه ای داشته باشن. این سایتها بهتون قیمتهای رقابتی تری هم میدن و در نتیجه بیشتر سود میکنید.
این قانون یک استثنا داره:
هر قانونی استثناهای خودشو داره، پس قبل از اینکه مخالفتها شروع شه من استثناء این قانونو بگم: درسته که هنوز هم دلایلی برای سفارشی سازی سایت وجود داره، اما این دلایل اونقدر نیستند که ارزش توجه داشته باشن. توقع ندارم سایتهای معروف و بزرگ از تم استفاده کنند. بیشتره اونچه که تا اینجا گفتم مربوط به کسب و کارهای کوچیکی بود که اتفاقا بیشتر کسب و کارها رو هم تشکیل میدن.

• نتیجه

طراحی سایت سفارشی دیگه داره منسوخ میشه. تو خیلی از شرکتها که همین الآنشم منسوخ شده. حالا شما هم میتونید با تغییر مقابله کنید و هم میتونید بپذیریدش و رشد کنید. اگه هنوز میخواهید تا دو سال دیگه هم سایتهای سفارشی طراحی کنید، سرعتتون کم خواهد شد اما قطعا مشتریهای کمتری هم سراغتون میان و بیشتر از مشکلاتی که من سالهای پیش باهاون برخورد داشتم براتون پیش میاد.