مقایسه طراحی رابط کاربر و تجربه کاربر
حتما شما هم از بس از خوبی های اغراق شده تجربه کاربری یه محصول یا ضعف های رابط کاربری سایت ها شنیدید خسته شدید. به نظرتون دقیقا کی ها این حرف هارو میزنن؟ می دونید اصلا طراحی تجربه کاربر و رابط کاربر چه فرقی با هم دارن؟
معمولا این دو مدل طراحی با هم جمع میشن و هر دوشون یه بخش از پروسه طراحین، اما با این حال کاملا هم از هم متفاوتن، چون هر کدوم تو قسمت های مختلف کار استفاده میشن. طراحی تجربه کاربر بیشتر آنالتیک و تخصصیه، اما طراحی رابط کاربر به طراحی گرافیکی نزدیک تره. البته اگه وارد مسئولیت هاشون بشیم بحثش پیچیده تره.
تجربه کاربر و رابط کاربر جزء مفاهیمی هستن که خیلی بد و جا به جا استفاده شدن. در حقیقت تجربه یه محصول با تجربه کاربر شروع میشه و با رابط کاربر ادامه پیدا می کنه. پس اگه میخواهید محصولتونو خوب عرضه کنید هردوشونو لازم دارید. اگه بخوام خیلی خلاصه و ساده شده معنیشون کنم، وقتی کاربر محصول یا سایت رو نگاه می کنه در واقع داره به رابط کاربر نگاه میکنه و احساسی که موقع نگاه به سایت بهش دست میده، تجربه کاربر نامیده میشه.
طراحی تجربه کاربر (User Experience Design, UXD) چیه؟
این نوع طراحی سعی می کنه رضایت مشتری رو بدست بیاره تا مشتری بهش وفادار بمونه. برای اینکه به همچین هدفی برسید باید کاری کنید که مشتری تو سایت راحت باشه، راحت هر چیزی که میخواد پیدا کنه و سردرگم نشه، به علاوه تو مشتری احساس خوبی نسبت به محصولی که بهش ارائه میدید بوجود بیارید.
یعنی طراحی تجربه کاربر کاری به واسطی که برای ارتباط با مشتری استفاده می کنیم نداره، بلکه ارتباطات بین مشتری (واقعی یا احتمالی) و شرکت رو در بر میگیره. تجربه کاربر یه نوع فرایند طراحیه، که میتونه برای هر چیزی به کار بره، مثلا برای طراحی اتومبیل، نرم افزار، توسعه وب، خدمات و غیره. اما معمولا برای محصولات آنلاین و دیجیتال بکار میره، اما با اینکه این اسم نوع طراحیه، مردم فکر می کنن به صنایع دیجیتال و آنلاین مربوطه. شاید دلیلش اینه که همونموقع که این اسمو رو این مدل طراحی گذاشتن، دوران طلایی صنایع دیجیتال بود و هر روز یه طراحی جدید تو این عرصه رو میشد و احتمالا برای همین مردم فکر کردن این طراحی فقط مربوط به محصولات دیجیتال میشه.
میدونیم که مسئولیت طراح تجربه کاربری آنلاین، توسعه محصولات آنلاینه. اینجا فرایند طراحی تجربه کاربری میتونه رو هر چیزی استفاده بشه:
استراتژی و محتوا
تجزیه و تحلیل رقبا
تجزیه و تحلیل مشتری
نقشه و ساختمان محصول
توسعه محتوا
طرح اولیه و مدل سازی (wireframing and prototyping)
طرح اولیه
مدل سازی
آزمایش و اصلاح
برنامه ریزی برای توسعه
اجرا و تجزیه و تحلیل
هماهنگی با طراح (های) رابط کاربری
هماهنگی با توسعه دهنده (های) وب
دنبال کردن اهداف و یکپارچگی
تجزیه و تحلیل و اصلاح
همونطور که می بینید نقش تجربه کاربری پیچیده، چالش برانگیز و چند وجهیه، بخشی بازاریاب، بخشی طراح، بخشی مدیر پروژه است. هدف نهایی پیوند اهداف تجاری یه شرکت با نیازهای کاربرهاشه، طوری که با آزمایش اعمال اصلاحات، هر دو طرف رو راضی نگهداره.
طراحی رابط کاربر (User Interface Design) چیه؟
برای این نوع طراحی خیلی معانی مختلفی گفتن. همونطور که گفتم، تجربه کاربر مخلوطی از وظایف مختلفه با محوریت بهینه سازی محصول برای تأثیرگذار و خوشایند بودنش موقع استفاده، در حالیکه طراحی رابط کاربر به ظاهر، احساس و تعاملی بودن محصول مربوط میشه. اما اینم مثل تجربه کاربر معمولا با صنایعی که طراحی ها توش انجام میشه اشتباه میگیرن.
مثلا اگه پست های شغلی برای طراحی رابط کاربری رو نگاه کنید، می بینید انگار تو کار همیشه با طراحی گرافیک همراهه. بعضی وقتا با طراحی برند و توسعه جلو-پایان (front-end).
این طراحی هم مثل طراحی تجربه کاربری نقش ها مختلف و پیچیده ای به خودش میگیره. مثلا مسئول اینه که توسعه یه محصول، تحقیق، محتوا و قالب رو به یه تجربه واکنشی، هدایت کننده و جذاب برای کاربرها تبدیل کنه. اما برخلاف تجربه کاربری، رابط کاربری فقط مخصوص کارهای دیجیتالیه.
مسئولیت هایی که ما خودمون توش از طراحی های رابط کاربری استفاده می کنیم اینهاست:
دید و احساس
تجزیه و تحلیل مشتری
بررسی طراحی
برند سازی و توسعه گرافیکی
راهنماهای کاربر
واکنش گرا و تعاملی بودن
مدل سازی رابط کاربری
تصاویر متحرک و تعاملی
سازگاری با تمام دستگاه ها و اندازه های مختلف صفحه نمایش
پیاده سازی با توسعه دهنده (های) وب
به عنوان یه طراح بصری و تعاملی اینو از من بشنوید: نقش رابط کاربری برای همه رابط های دیجیتالی و همینطور برای مشتری ها خیلی کلیدیه. یه رابط کاربری خوب میتونه باعث بشه مردم به یه برند اعتماد کنن. هرچند خیلی وقتا اصلا خود برند هیچ کاری به طراح رابط کاربری نداره و مسئولیتی در قبالش نداره، اما بخاطر تفسیری که رابط کاربری از محصول نشون میده این اتفاق میفته.
اینم بگم که برای طراحی تجربه کاربر اصلا نیازی به کدنویسی نیست، اما تو طراحی رابط کاربری بعد از گذشت یه مدت، برای ساخت رابط های واکنش گرا، کدنویسی لازم میشه.
اگه میخواهید محصولاتتون از دید کاربر فوق العاده به نظر بیان، باید بیشتر به طراحی تجربه کاربری بها بدید، اما اگه بیشتر بصری هستید و قوانین تجربه کاربری رو بلدید، حتما طراحی رابط کاربر رو ترجیح میدید. به عبارت دیگه، طراحی رابط کاربر، ظاهر بصری و واکنش پذیری محصولاتو نسبت به داده ی مشتری یا نسبت به محیط های نمایش مختلف تولید می کنه.
رابط کاربر و تجربه کاربر با هم کار می کنند
وقتی رو یه پروژه موبایل یا سایت کار می کنیم، طراح تجربه کاربری رئیسه. اما تو گروه هایی که رسمی سازماندهی شدن، طراح رئیس معمولا طراحیه که تیم رابط کاربری رو هدایت می کنه یا به تیم نزدیکه. ریئس طراحی به کار نظارت می کنه. معمولا هم آدمایی که تو هر دو زمینه رابط کاربر و تجربه کاربر تخصص داشته باشن خیلی کم و معدودن، برای همین پیش نمیاد که رئیس تو هردوش بخواد متخصص باشه. البته نمی خوام بگم طراح های تجربه کاربر و رابط کاربر نمی تونن کار همدیگه رو انجام بدن، اتفاقا اگه لازم باشه بیشترشون میتونن همچین کاری هم بکنن.
قبل از شروع هر کاری، طراح تجربه کاربر باید از همون زمان آغاز تا خاتمه تو کار حاضر باشه، چون حضورشون برای فعال موندن پروژه ضروریه. اگه نباشن، محصولی که تیم طراحی داره روش کار می کنه، از خواسته ها و اهداف شرکت و کاربرهاش دور میشه.
نکته دیگه ای که باید بگم اینه که طراح رابط کاربر یه ابزار خیلی قوی و قدرتمنده، و کسایی که رو رابط کاربر کار می کنن به اندازه دریل یا چکش قوی هستن. حتی اگه معتقدید تجربه کاربر مهم تره، بازم تو انتخاب طراح رابط کاربر خیلی دقت کنید، کسایی رو انتخاب کنید که تو کار تیمی خوب باشن.
اگه تصمیم دارید یه پروژه جدید شروع کنید یا محصول خودتونو بسازید، قبلش حتما درباره هر دو طراحی تجربه کاربر و رابط کاربر حسابی تحقیق کنید. اگه بدون آگاهی کارو شروع کنید شاید بعدا براتون مشکلات طراحی و حتی مالی پیش بیاد که هم رو کاربرها اثر بذاره هم رو قیمت ها. همینطور اگر می خواید سایت یا محصولتونو بازطراحی کنید.
اگر هنوز هم براتون این مفاهیم خیلی شفاف نشده، می تونید خیلی راحت با ما تماس بگیرید و فقط بگید چی میخواهید. تیم های تجربه کاربر و رابط کاربر ما خوشحال میشن با شما کار کنن.