همراه با طراحی سایت چه کلمه ای در ذهن مردم می آید؟ شاید بعضی ها بگویند خلاقیت. خلاقیت یعنی "ساختن یک چیز باارزش". یک معنی دیگر خلاقیت "کشف ایده ها و مفاهیم و حل مسأله با استفاده از آن ها"ست.
اگر خلاق بودن را "تولید کردن چیزی مفید" ترجمه کنیم، سوال بعدی این است که چطور طراحان وب بدانند چیز مفیدی ایجاد می کنند. خیلی ها به احساس درونی خودشان اتکا می کنند. هرچند ما میدانیم احساس درونی ما شاید ما را فریب دهد. باور نمی کنید؟ شاید این فهرست از تعصبات منطقی شما را روشن کند. حقیقت اینست که ما مخلوقاتی کاملا منطقی نیستیم. به همین خاطر من فکر می کنم اگر چند رشته علمی مختلف بلد باشیم و در کارمان بکار ببریم بهتر است. طراحی وب هم مستثنی از این قاعده نیست.
طراحان وب می توانند خیلی چیزها از بعضی تحقیقات و قوانین روانشناسی در مورد نحوه عملکرد مغز انسان یاد بگیرند.
این مقاله بعضی از تئوری های قابل استفاده در طراحی کلی کارتان را توضیح می دهد.
آیا مردم وبسایت ها را با هدف خاصی بازدید می کنند؟
تا بحال عبارت " تقسیم بندی بازار" را شنیده اید؟ معمولا بازاریاب ها از "گروه های متمرکز" یا " تقسیم بندی جمعیتی" استفاده می کنند تا به درک بالاتری از نحوه فروش بهتر محصولاتشان برسند. کریستنسن، استاد کسب و کار دانشگاه هاروارد و نویسنده چند کتاب پرفروش در مورد بازاریابی و نوآوری، معتقد است که این رویکرد اشتباه است.
یک روش بهتر برای درک نیازهای مردم اینست که ببینیم چه کارهایی می خواهند انجام شود. گیبسون، یکی از مهمترین روانشناسان قرن 21، این نظریه را تأیید کرده و می گوید مردم جهان را در رابطه با نتایج توصیف می کنند. او این مفهوم را "کارایی" می نامد. اجازه دهید توضیح دهم:
فرض کنید می خواهید یک دوچرخه بخرید. چرا؟ بعضی از نظریه های قدیمی می گویند احتمالا به خاطر رنگ دوچرخه است. یا شاید بخاطر آرزویی که در دوران بچگی داشته اید، آرزوی دوچرخه سواری. اما نظریه گیبسون یک جواب متفاوت می دهد: شما در واقع نمی خواهید دوچرخه را بخرید، بلکه دوچرخه را برای انجام کاری به کار می گیرید. مثلا شاید دوچرخه را "به کار بگیرید" تا از جایی به جایی دیگر برسید. کاری که می خواهید انجام دهید اینست که سریع تر به مقصد برسید. شاید حتی دوچرخه را برای برآوردن یک امر احساسی به کار بگیرید، مثلا شاید در دوران بچگی دوچرخه نداشتید و همه دوستانتان داشتند و حالا شما می خواهید با داشتن این وسیله احساس بهتری داشته باشید.
یک مثال دیگر در مورد وب، صنعت جستجوی افراد است. در ماه صد هزار جستجو در مورد عباراتی مثل "جستجوی افراد"، "موتورهای جستجوی افراد" و موارد مشابه صورت می گیرد. مدتی پیش مقاله ای درباره موتورهای رایگان جستجوی افراد نوشته شد و 160 هزار بازدید داشت. نویسنده این مقاله می گوید من هیچ وقت فکر نمی کردم چنین مقاله هایی اینقدر خواهان داشته باشند. شاید فکر کنید یک مشت سایت سرچ افراد به درد چه کسی می خورد. اما در واقع مردم چنین سایت هایی را برای پیدا کردن دوستان قدیمی به کار می گیرند. کاری که این سایت ها انجام می دهند جالب است، نه خودشان.
یک مثال خوب دیگر در مورد میلک شیک هاست که کمی طولانیست پس بهتر است خودتان این ویدئو را ببینید.
این ها چطور به شما به عنوان یک طراح وب مربوط می شوند؟
معمولا مردم به همان دلیل به وبسایت ها مراجعه می کنند که برای خرید اجناس به مغازه می روند. آن ها می خواهند کاری انجام شود. مثلا شاید می خواهند درباره یک محصول جدید تحقیق کنند یا برای خودشان درباره یک شرکت خاص اطلاعات جمع کنند. این وظیفه شماست که قبل از طراحی این ها را بفهمید و ساییتان را برای بازدید کنندگان مفید کنید.
برای اینکه بفهمید بازدیدکننده های سایتتان می خواهند چه کار کنند ابزارهای مختلفی هست، مثلا KISSMetrics و 4Q.
برای اینکه مردم را به کاری وادار کنید از روانشناسی تشویق استفاده کنید.
پس تا اینجا متوجه شدید مردم در سایت چه کاری می خواهند انجام دهند. کار بعدی چیست؟ آن ها را به انجام همان کارها تشویق کنید.
رابرت سیالدینی در کتاب پرفروشش "تأثیر- علم و عمل" در این مورد صحبت کرده که اکیدا توصیه می کنم آن را بخوانید.
او در کتابش راههای تأثیرگذاری بر مردم- صرف نظر از اینکه کجا زندگی می کنند- را شرح می دهد. یکی از این راهها "اثبات اجتماعی" است، یعنی وقتی فرد می بیند بقیه مردمی کاری را انجام می دهند بیشتر احتمال دارد که همان کار را انجام دهد، یا " دوست داشتنی بودن" به این معنی که احتمال اینکه ما درخواست فردی که می شناسیم و دوست داریم را اجابت کنیم بیشتر است.
این ها چطور به شما به عنوان یک طراح وب مربوط می شوند؟
این قوانین می توانند آنلاین استفاده شوند( و می شوند). اثبات اجتماعی = صفحه مراجعین ما. دوست داشتنی بودن = دوست داشتنی کردن سایت. یک قانون دیگر " تلافی کردن" است، تلافی کردن لطف ها.
بازاریابی عصبی
بازاریابی عصبی یک شاخه جدید از علم عصب شناسی است که برای طراحی پیام های بهتر به بازاریاب ها کمک می کند.
مثلا اخیرا در مورد اینکه چطور "یک وبسایت بد" استرس را افزایش می دهد تحقیقی صورت گرفته. نتایج آنالیز امواج مغزی نشان می دهد که برای همراهی با یک سایت گیج کننده 50 درصد بیشتر باید تمرکز کنیم. از این چه یاد می گیریم؟ سایتی طراحی کنید که نتیجه محور باشد و موارد غیرضروری و فانتزی را حذف کنید، هرچند شاید وسوسه شوید.
زنان جذاب مردان را کم طاقت می کنند عنوان تحقیق دیگریست که نشان می دهد مردان بیشتر "کوتاه مدت" یا در قالب جنسی ذهن فکر می کنند. از این چه یاد می گیریم؟ لازم نیست یک عبارت طولانی مثلا در مورد بیمه عمر یا محصولی برای صرفه جویی با عکس هایی از زنان زیبا روی محصولات یا خدماتتان بچسبانید، عکس خالی همین تأثیر را دارد.
خانم ها و آقایان، این ها روش های بهره بردن از پیشرفت های جالب و جدید علم روانشناسی در طراحی وب بود. نظر شما چیست؟