تفاوت وب سایت و پورتال چیست؟

در دنیای امروز، تقریباً هیچ کسب‌ و کاری بدون حضور آنلاین معنا ندارد. اما وقتی صحبت از ساخت حضور دیجیتال می‌شود، پرسشی اساسی پیش می‌آید:
آیا ما به وب‌ سایت نیاز داریم یا به پورتال؟

بسیاری از افراد تصور می‌کنند این دو واژه مترادف هستند، در حالی که تفاوت‌های مهمی میان آن‌ها وجود دارد. وب‌سایت را می‌توان مانند یک «ویترین آنلاین» دانست که اطلاعات برند، خدمات یا محصولات را نمایش می‌دهد، اما پورتال در واقع «درگاه ورود به دنیایی تعاملی‌تر و شخصی‌تر» است.

در حالی که طراحی وب‌ سایت ممکن است تنها شامل چند صفحه اطلاعاتی باشد، طراحی پورتال تحت وب بستری فراهم می‌کند تا کاربران بتوانند با سیستم، محتوا و یکدیگر تعامل داشته باشند. اینجاست که اهمیت طراحی پرتال حرفه‌ای آشکار می‌شود.

وب سایت و پورتال دو اصطلاح مجزا هستند، اما بین آنها همبستگی نیز وجود دارد. وب سایت و پورتال هر دو دارای رابط مبتنی بر وب هستند. یک وب سایت مجموعه ای از صفحات وب است در حالیکه یک پورتال به عنوان دروازه ای به شبکه های جهانی وب  عمل می کند و از خدمات بسیاری پشتیبانی می کند.

در این مقاله از شرکت دارکوب قصد داریم که، با زبانی ساده اما دقیق، تفاوت وب‌سایت و پورتال را بررسی می‌کنیم، کاربردهای هر یک را توضیح می‌دهیم، و به این پرسش پاسخ می‌دهیم که چه زمانی باید به جای طراحی سایت، به فکر طراحی پرتال باشید.

تعریف وب سایت

وب سایت مجموعه ای از صفحات وب است که در یک مکان در اینترنت قرار می گیرد و از طریق یک آدرس وب قابل دسترسی است. محتوا در یک وب سایت در سطح جهان قابل مشاهده و استفاده عمومی است و همچنین برای افراد مختلف یکسان است.

کاربران برای دسترسی به وب سایت نیازی به ورود ندارند. کاربران می توانند هر کار خاصی را انجام دهند و وب سایت از کار آنها پشتیبانی وب سایت می کند. یک وب سایت می تواند مختص به یک صنعت یا محصول و یا خدماتی خاص باشد.

وب سایت ها به منظور اطلاع رسانی و آموزش به کاربران در مورد صنعت یا محصولات و خدمات مورد نظر راه اندازی سایت می شوند. در وب سایت ها معمولاً استفاده از پایگاه داده شخصی وجود ندارد و وب سایت ها معمولاً به این پایگاه داده ها مراجعه نمی کنند.

تعریف پورتال

یک پورتال وب یک سیستم مدیریت دانش معمولی است که امکان ایجاد یا اشتراک، تبادل و یا استفاده مجدد دانش را برای سازمان ها یا شرکت ها فراهم می کند. پورتال یک مکان خصوصی در اینترنت است که از طریق URL منحصر به فرد (آدرس وب) بازیابی می شود و احتمالاً ورود به آن با شناسه و رمز ورود انجام می شود. محتوای پورتال وب به صورت محافظت شده و مخصوص کاربر می باشد و رابط کاربری آن می تواند عمومی و یا خصوصی باشد.

 طراحی پورتال اجازه دسترسی به نقش های کاربر چندگانه را می دهد. مطالب موجود در یک پورتال وب پویا بوده و مکرراً تغییر می کنند. قابلیت مشاهده یک محتوای خاص از شخصی به شخص دیگر تغییر می کند و این بدان معناست که یک محتوا می تواند برای یک کاربر خاص منحصر به فرد باشد و بر اساس تنظیمات عضو گروه باشد و همچنین محتوا و مطالب می توانند از منابع مختلف و متنوع جمع آوری شوند.

پورتال ها را می توان به دو طبقه یا کلاس تقسیم بندی کرد:

پورتال های افقی (پورتال های تصدی افقی)

پورتال های عمودی (پورتال های تصدی عمودی)

پورتال های افقی مشابه وب سایت های عمومی هستند که سعی در ارائه ی هر نوع خدمات مورد نیاز کاربران خود را دارند.

پورتال های عمودی به صورت کاربر محور کار می کنند و اطلاعاتی را ارائه می دهند که مخصوص سازمان است.

تفاوت های کلیدی بین وب سایت و پورتال(درگاه)

• وب سایت مجموعه از صفحات وب به هم پیوسته است که از همان دامنه میزبانی می شوند و از طریق یک آدرس وب قابل دسترسی است در حالیکه پورتال یک وب سایت سفارشی است که شامل اطلاعاتی از یک کلاس گسترده از منابع در یک حالت پایدار است.
• یک درگاه معمولاً کاربر محور است در حالیکه یک وب سایت متعلق به یک سازمان و یا شرکت است.
• بین وب سایت و کاربر هیچگونه ارتباط متقابلی وجود ندارد در حالیکه بین پورتال و کاربر این ارتباط برقرار می باشد.
• یک وب سایت دامنه دانش اولیه نیست در حالیکه پورتال عبور از سیستم مدیریت دانش است.
• در پورتال اطلاعات به صورت مرتب بروزرسانی می شوند در مقابل منابع اطلاعاتی در وب سایت به ندرت بروزرسانی می شوند.

از دیگر تفاوت های وب سایت و پورتال می توان به موارد ذیل اشاره داشت:

عملکرد پورتال وب

بروزرسانی وب سایت:

• توسعه پورتال به شما در بهبود توانایی وب سایت کمک می کند تا بتوانید اطلاعات با کیفیت ارائه دهید. بنابراین یک پورتال ابزار جدیدی است که به عنوان یک رویکرد ارتباطی متفاوت برای ارائه بهتر اطلاعات عمل می کند.

بهبود روابط ایمن:

• پورتال روابط را بی حد و حصر بهبود می بخشد که این امر به بهبود روابط بین مشتری و شرکت کمک می کند زیرا با ارائه اطلاعات پرکاربرد و فیلتر شده بر روی یک پلتفرم کاربر پسند و جامع، در بهبود روابط مشتری خود کمک می کند.

دامنه ی خاص:

• توسعه دامنه ی خاص پورتال به شما در جذب کابرانی که به دنبال اطلاعات و خدمات در یک اعتبار دامنه هستند کمک می کند. بنابراین پورتال به شما در جذب منطقه خاصی از دامنه کمک می کند.

تعامل:

• هنگامی که خدمات طراحی پورتال به صورت کارآمد انجام می شود، به شما در تعامل بهتر با مشتریان و کاربران کمک می کند. پورتال ها به شما کمک می کنند صفحات وب خود را بسیار تعاملی کنید و مخاطبان خود را بهتر هدف گذاری کنید.

فرآیند خدمات طراحی وب پورتال:

• توسعه و طراحی پورتال یک هنر پیچیده است چرا که عملکرد آن بسیار دشوار است. پروسه پیچیده توسعه پورتال شامل مراحل مشابه توسعه وب سایت است. اگرچه در ویژگی ، عملکرد، کد نویسی، آزمایش و ادغام با یکدیگر متفاوت هستند.

عملکرد وب سایت ها

داستان خود را بگویید:

• یک وب سایت به شما قدرت می دهد تا در مورد محصولات و خدمات خود به مشتریان اطلاع رسانی کنید و همچنین به شما کمک می کند تا آنها را در تعامل طولانی نگه دارید و متقاعدشان کنید تا شرکت شما را انتخاب کنند.

پاسخ به سوالات متداول:

• وب سایت ها به شما کمک می کنند تا سوالاتی که توسط مشتریان جدید پرسیده می شود پاسخ دهید و یا سردرگمی آنها را حل کنید و علاوه بر آن وب سایت ها می توانند قوی ترین پایگاه مشتریان شما باشند. بنابراین وب سایت ها به شما کمک می کنند تا ضمن کاهش زمان خود و مشتری، مشتریان بهتری نیز جذب کنید.

پشتیبانی از جزئیات تماس:

• صفحه تماس با ما در وب سایت شما دروازه ای از مشتریان بهتر است و به کاربران شما این امکان را می دهد تا در مورد روش های مختلف ارتباط با شما مانند آدرس ایمیل، شماره تلفن، آدرس دفتر شما و غیره حق انتخاب داشته باشند که این موضوع به شما برای جلب اعتماد مشتریان و کسب اعتبار بیشتر کمک می کند.

اعتبار بسازید:

• وب سایت خود را حرفه ای بسازید و به آن اجازه دهید تا همه چیز را درباره محصولات و خدمات و خط مشی های شما بیان کنند.

پایگاه کاربران خود را گسترش دهید:

• با فعالیت های وب سایت و سئو خود می توانید دیدگاه شغلی خود را گسترش و کاربران خود را آگاهی دهید.

فرآیند توسعه وب سایت:

• با روش صحیح ساخت وب سایت که شامل مراحل جمع آوری اطلاعات، برنامه ریزی، نوشتن مطالب،تولید محتوا، تست و بررسی و راه اندازی است، می توانید یک وب سایت حرفه ای داشته باشید و از مزایای آن استفاده کنید.

تفاوت پورتال و طراحی سایت به طور جامع

هرگاه از «وب‌سایت» و خدمات طراحی سایت صحبت می‌کنیم، معمولاً به مجموعه‌ ای از صفحات و محتوای عمومی اشاره می‌کنیم که هدف اصلی‌ اش اطلاع‌ رسانی، معرفی یا تبلیغ یک برند، محصول یا خدمت است. وب‌ سایت شبیه ویترین یک فروشگاه است؛ امکان دارد در آن مقالات، صفحات خدمات، گالری تصاویر، فرم تماس و شاید فروشگاه آنلاین وجود داشته باشد.

اما نقطه‌ محوری تجربه کاربر در وب‌سایت با هدف رساندن اطلاعات به هر بازدیدکننده طراحی شده است، نه الزاماً فراهم کردن ابزارهای تعاملی پیچیده یا دسترسی شخصی‌ سازی‌ شده. در وب‌سایت، معمولاً جریان اطلاعات از سمت صاحب سایت به مخاطب جاری می‌شود و نیازی به ورود دائمی کاربر یا سطوح دسترسی متفاوت نیست؛ بازدیدکننده می‌آید، محتوا را می‌خواند و ممکن است اقدامی مثل تماس یا خرید انجام دهد و یا حتی توسط لینک های داخلی وارد بخش های دیگر شوند.

در مقابل، «پورتال» مفهومی فراتر و کارکرد گرا‌تر است؛ پورتال در واقع یک درگاه یا محور مرکزی است که دسترسی کاربران مختلف را به منابع، خدمات و اطلاعاتی فراهم می‌کند که معمولاً خصوصی، دینامیک و شخصی‌سازی‌شده‌اند.

پورتال شبیه یک مرکز خدمات چند طبقه است که هر مراجعه‌کننده با داشتن هویت شناخته‌شده (حساب کاربری) وارد می‌شود و متناسب با نقش و سطح دسترسی‌ اش امکانات مختلفی می‌بیند: فایل‌ های اختصاصی، داشبوردهای شخصی، فرم‌ ها، پیام‌ ها، ابزارهای تعاملی و گزارش‌ ها.

از این رو پورتال الزاماً به سیستم‌ های پشت‌صحنه متصل است؛ به پایگاه‌داده، ERP، سیستم مدیریت یادگیری، سیستم‌ های بانکی یا هر سرویس دیگری که باید داده‌ های اختصاصی را به هر کاربر عرضه کند. بنابراین ماهیت پورتال خدمات‌ محور، تعاملی و مبتنی بر کاربر است، در حالی که ماهیت وب‌ سایت اطلاعات‌ محور و عمومی‌ تر است.

از منظر فنی هم این دو تفاوت پیدا می‌کنند. وب‌سایت می‌تواند با سیستم‌های ساده مدیریت محتوا راه‌ اندازی شود و تمرکز اصلی‌ اش روی صفحات ایستا یا نیمه‌ پویا، بهینه‌ سازی محتوا و دسترسی آسان است؛ سرعت بارگذاری، نمایش موبایل و سئو اولویت‌ های واضح آن‌اند.

پورتال اما علاوه بر نیاز به لایه‌ های رابط کاربری و تجربه کاربری قوی، نیازمند معماری بک‌ اند پیچیده‌ تر و مدیریت هویت، احراز هویت و مجوزهاست؛ داده‌ها باید به‌درستی تفکیک شوند، مکانیزم‌ های امنیتی و رمزگذاری پیاده شوند و سامانه‌ای برای نگهداری نشست‌ها، سشن‌ ها و لاگ کاربری برقرار باشد.

همچنین پورتال معمولاً ماژولار است: ماژول‌هایی برای مدیریت کاربران، پیام‌ها، فرم‌ها، گزارش‌ساز و اتصال به APIهای خارجی باید وجود داشته باشد؛ بنابراین توسعه، تست و نگهداری پورتال پیچیده‌ تر و پرهزینه‌ تر از یک وب‌ سایت معمولی است.

در حوزه تجربه کاربری تفاوت‌ها ملموس‌تر می‌شود. در وب‌سایت، طراحی باید به‌گونه‌ای باشد که بازدیدکننده بدون هیچ آموزش قبلی و در کوتاه‌ ترین زمان به اطلاعات مورد نیازش دست یابد؛ مسیرها ساده و مشخص‌اند و تمرکز روی خوانایی و پیمایش آسان است.

اما در پورتال، چون کاربران زمان بیشتری را در محیط صرف می‌کنند و کارهای متعددی انجام می‌دهند، نیاز به ساختارهای پیشرفته‌ تری مثل داشبوردهای قابل شخصی‌سازی، اعلان‌ های درون‌ سیستمی، فیلترها، جستجوی پیشرفته و تجربه‌ های کاربری برای وظایف مکرر وجود دارد. در پورتال، طراح باید مسائل مربوط به کارایی کاربر در انجام وظایف، مشاهده سریع اطلاعات مهم و مدیریت اعلان‌ها را در اولویت قرار دهد.

در حوزه تجربه کاربری تفاوت‌ها ملموس‌تر می‌شود. در وب‌سایت، طراحی باید به‌ گونه‌ ای باشد که بازدیدکننده بدون هیچ آموزش قبلی و در کوتاه‌ترین زمان به اطلاعات مورد نیازش دست یابد؛ مسیرها ساده و مشخص‌اند و تمرکز روی خوانایی و پیمایش آسان است.

اما در پورتال، چون کاربران زمان بیشتری را در محیط صرف می‌کنند و کارهای متعددی انجام می‌دهند، نیاز به ساختارهای پیشرفته‌تری مثل داشبوردهای قابل شخصی‌سازی، اعلان‌های درون‌ سیستمی، فیلترها، جستجوی پیشرفته و تجربه‌های کاربری برای وظایف مکرر وجود دارد. در پورتال، طراح باید مسائل مربوط به کارایی کاربر در انجام وظایف، مشاهده سریع اطلاعات مهم و مدیریت اعلان‌ها را در اولویت قرار دهد.

از دیدگاه امنیت و حریم خصوصی نیز پورتال معمولاً سطح بالاتری از الزام‌ها را دارد. پورتال‌ هایی که داده‌ های حساس را پردازش می‌کنند  مانند پرتال‌های بانکی، پرتال‌های سازمانی یا پرتال‌های آموزشی که اطلاعات تحصیلی را نگه می‌ دارند باید استانداردهای رمزگذاری، لاگینگ، کنترل دسترسی، بررسی نفوذ و تطابق با مقررات مربوط به حریم خصوصی را رعایت کنند. وب‌سایت‌ های اطلاع‌ رسانی معمولی نیز باید امن باشند، اما بار مسئولیت قانونی و فنی در پورتال بسیار سنگین‌تر است.

در عمل نیز مرزها می‌توانند محو شوند و نوعی همپوشانی رخ دهد: وب‌سایتی که فقط اطلاعات ارائه می‌دهد ممکن است دارای بخشی برای ورود کاربر و فراهم‌کردن امکانات محدود باشد و برعکس بعضی پورتال‌ها صفحه‌هایی با محتوای عمومی شبیه وب‌سایت دارند تا برند یا خدمات را معرفی کنند.

نکته مهم این است که تصمیم‌گیری درباره ساخت وب‌ سایت یا پورتال نباید بر اساس اصطلاحات یا مُدهای تکنولوژیک گرفته شود، بلکه باید با نگاه به نیازهای کاربران، میزان تعامل مورد انتظار، حساسیت داده‌ها، نیاز به شخصی‌سازی و بودجه نگهداری اتخاذ شود.

وقتی بخواهید انتخاب کنید، بهتر است نیازهای کارکردی را در قالب سناریوهای واقعی بررسی کنید: آیا کاربران نیاز به ورود و دسترسی به اطلاعات شخصی دارند؟ آیا باید فرایندهای کاری (مانند ارسال مدارک، دریافت نتایج، مدیریت پروژه یا تیکت‌های پشتیبانی) در محیط آنلاین انجام شود؟ آیا یکپارچگی با سیستم‌های داخلی یا سرویس‌های خارجی ضروری است؟

پاسخ مثبت به این نوع سوالات نشان می‌دهد که شما در حوزه پورتال قرار دارید. اما اگر هدف صرفاً اطلاع‌رسانی، نمایش نمونه‌کار یا فروش ساده محصولات است، یک وب‌سایت استاندارد کار شما را راه می‌اندازد.

در پایان باید تأکید کرد که هر دو ابزار وب‌ سایت و پورتال  نقش ارزشمندی در دیجیتال مارکتینگ دارند و انتخاب درست میان آن‌ها، نه تنها کارآیی فنی بلکه تجربه‌ی نهایی کاربر و سطح اعتماد مخاطب را تعیین می‌کند. طراحی هوشمندانه، تعریف درست نقش‌ها و تمرکز بر امنیت وب سایت و نگهداری بلندمدت تفاوت بین یک پورتال یا وب‌ سایت معمولی و یک سامانه موفق را رقم می‌زند.

انواع پورتال ها

پورتال‌ها بسته به نوع استفاده و مخاطب، دسته‌بندی‌های مختلفی دارند. در ادامه به چند نمونه از طراحی پرتال ‌های پرکاربرد اشاره می‌کنیم:

1. طراحی پرتال آموزشی

طراحی پرتال آموزشی برای مدارس، دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی انجام می‌شود. در این نوع پورتال، دانشجویان، اساتید و مدیران هرکدام بخش مخصوص به خود را دارند.
قابلیت‌هایی مانند بارگذاری تکالیف، مشاهده نمرات، ارسال پیام به استاد، یا ثبت‌نام در دوره‌ها از ویژگی‌های کلیدی این نوع پورتال است.در عصر یادگیری آنلاین، پرتال آموزشی نقش مهمی در یکپارچه‌سازی فرآیند آموزش دارد.

2. طراحی پرتال خبری

طراحی پرتال خبری مخصوص سازمان‌ها یا رسانه‌هایی است که نیاز به مدیریت حجم زیادی از اخبار و محتوای پویا دارند.
برخلاف وب‌سایت خبری ساده که فقط مطالب را نمایش می‌دهد، پورتال خبری امکاناتی مثل سیستم عضویت خبرنگاران، مدیریت چندسطحی سردبیران، بخش ارسال خبر توسط کاربران و فیلتر محتوایی دارد.

به‌عنوان مثال، خبرگزاری‌های بزرگ دنیا مانند BBC یا CNN از پورتال‌های اختصاصی برای مدیریت هزاران کاربر و خبرنگار استفاده می‌کنند.

3. پورتال مشتریان

پورتال مشتریان بیشتر در شرکت‌ های خدماتی و فروشگاه‌ های اینترنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف از طراحی آن، ایجاد یک فضای اختصاصی برای هر مشتری است تا بتواند خدمات و اطلاعات مربوط به خود را به راحتی مدیریت کند.
برای مثال، کاربری که از یک شرکت اینترنتی سرویس خریداری کرده است، از طریق پورتال مشتریان می‌تواند وضعیت اشتراک خود را مشاهده کند، فاکتورهایش را ببیند، صورت حساب پرداخت کند یا درخواست پشتیبانی ارسال نماید.
مزیت اصلی این نوع پورتال در افزایش رضایت مشتریان و کاهش حجم تماس‌های پشتیبانی وب سایت است، چون مشتریان می‌توانند بدون تماس با شرکت، بسیاری از کارهای خود را به صورت آنلاین انجام دهند.

4. پورتال دولتی

پورتال‌ های دولتی در واقع درگاه‌رهای خدمات الکترونیکی دولت برای شهروندان هستند. هدف آن‌ها این است که مردم بتوانند بسیاری از امور اداری و خدمات عمومی را بدون نیاز به مراجعه حضوری، از طریق اینترنت انجام دهند.
برای مثال، در پورتال دولتی ممکن است بتوانید مالیات خود را پرداخت کنید، گواهی تولد یا کارت ملی درخواست دهید، شکایت ثبت کنید یا وضعیت پرونده اداری‌ تان را پیگیری نمایید.
این پورتال‌ ها نقش مهمی در توسعه دولت الکترونیک دارند و با کاهش بوروکراسی و صرفه‌جویی در زمان، سطح رضایت عمومی را بالا می‌برند.

5. پورتال ترکیبی

در بسیاری از موارد، سازمان‌ ها به بیش از یک نوع پورتال نیاز دارند. برای همین، پورتال‌ های ترکیبی طراحی می‌شوند که چندین عملکرد مختلف را در یک بستر واحد ارائه می‌دهند.
برای مثال، یک شرکت فناوری ممکن است پورتالی داشته باشد که هم کارکنان داخلی از آن برای مدیریت پروژه‌ ها استفاده کنند (پورتال سازمانی)، هم مشتریان از طریق آن بتوانند تیکت پشتیبانی ارسال کنند (پورتال مشتریان) و هم نمایندگان فروش بتوانند به اطلاعات بازاریابی دیجیتال و قراردادها دسترسی داشته باشند (پورتال شرکا).
این نوع پورتال‌ ها معمولاً ساختار ماژولار دارند و به‌راحتی قابل توسعه هستند.

نتیجه گیری

وب سایت و پورتال بر اساس اطلاعات شخصی سازی شده و دسترسی سریع از یکدیگر متفاوت می شوند، به این معنا که پورتال ها اطلاعات شخصی به کاربران ارائه می دهند درحالیکه وب سایت ها اینگونه نیستند.

پرسش های متداول

1. وب‌سایت و پورتال چه تفاوتی با هم دارند؟ وب‌ سایت معمولاً بستری عمومی برای نمایش اطلاعات، معرفی خدمات و جذب مخاطب است، در حالی‌که پورتال یک سیستم تعاملی و هوشمند است که کاربران می‌توانند پس از ورود، اطلاعات شخصی، خدمات و ابزارهای اختصاصی خود را مشاهده کنند.

2. آیا هر پورتال یک وب‌سایت محسوب می‌شود؟ بله، پورتال در اصل نوعی وب‌سایت است، اما وب‌سایتی پیشرفته‌تر که قابلیت تعامل، ورود کاربران و مدیریت داده‌ها را دارد. به بیان دیگر، هر پورتال وب‌سایت هست، اما هر وب‌سایتی پورتال نیست.

3. چه زمانی باید به جای وب‌سایت از پورتال استفاده کنیم؟ اگر فقط قصد معرفی شرکت، محصولات یا خدمات را دارید، یک وب‌سایت ساده کافی است. اما اگر نیاز دارید کاربران بتوانند وارد حساب خود شوند، اطلاعات اختصاصی ببینند یا با سیستم‌ های درونی سازمان در ارتباط باشند، باید پورتال طراحی کنید.

4. آیا هزینه طراحی پورتال از وب‌سایت بیشتر است؟ بله، طراحی پورتال معمولاً هزینه و زمان بیشتری می‌طلبد، زیرا شامل سیستم ورود کاربران، بانک اطلاعاتی، سطح دسترسی‌ها، ماژول‌ های اختصاصی و امنیت بالاتر است. در مقابل، وب‌سایت‌های معمولی ساختار ساده‌ تری دارند.

5. پورتال برای چه سازمان‌ها یا شرکت‌هایی مناسب است؟ پورتال‌ ها بیشتر برای سازمان‌ها، شرکت‌های خدماتی، مراکز آموزشی، نهادهای دولتی و برندهای بزرگ کاربرد دارند. هر جا که نیاز به تعامل با کاربران متعدد یا مدیریت اطلاعات زیاد باشد، پورتال گزینه مناسب‌تری است.